Czy Mona Lisa miała wysoki cholesterol?

Luvre, Paryż. To jedno z najsłynniejszych muzeów na świecie, również dzięki wiszącemu tu od 220 lat portretowi kobiety, namalowanemu przez Leonarda da Vinci w XVI wieku. „Mona Lisa” powstawała przez cztery lata, podczas których malarz mógł przyglądać się jej z należytą uwagą. Opłaciło się, bo motyw z tym dziełem znaleźć można rozpowszechniony prawie wszędzie, nie tylko w książkach o sztuce, ale także na tapetach, kubkach, magnesach, ubraniach i telefonicznych etui. Sławę florentynce przyniósł przede wszystkim jej tajemniczy uśmiech, który od lat zastanawia nie tylko miłośników malarstwa, ale także naukowców. Po blisko pięciu stuleciach od powstania portretu okazało się, że mógł on być kluczem do zbadania stanu zdrowia Włoszki. Jak odkryto, problemów prawdopodobnie przysparzał jej cholesterol.

Mona Lisa u doktora

Profesor anatomii patologicznej Vito Franco z Uniwersytetu w Palermo analizował „Mona Lisę” okiem medycznego eksperta. Podczas badania zwrócił uwagę na podskórne zgrubienia (określane jako xanthelasma) zlokalizowane w pobliżu lewego oka Włoszki, a także charakterystycznego tłuszczaka w okolicy ust. Według naukowca są to objawy zbyt dużej ilości cholesterolu we krwi[1]. Sama bohaterka obrazu prawdopodobnie nie była jednak świadoma zaburzeń swojej gospodarki lipidowej.

Wysoki cholesterol

Niewłaściwy poziom cholesterolu przez długi czas może być zupełnie bezobjawowy. Dopiero, zbliża się on do momentu, w którym będzie niebezpieczny dla zdrowia, nasz organizm zaczyna wysyłać nam sygnały ostrzegawcze. Najczęściej pochodzą one z układu krążenia. Niestety, aż co piąty Polak nie jest w stanie wskazać żadnych objawów typowych dla podwyższonego poziomu cholesterolu[2].

Jakie są objawy niewłaściwego poziomu cholesterolu?

Wśród najczęściej wymienianych przez pytanych objawów znajdują się nadciśnienie (43% badanych), nadwaga lub otyłość (35%) oraz zmęczenie (35%). Niestety, żadnego z tych schorzeń medycyna nie wiąże jednoznacznie z podwyższonym poziomem cholesterolu. Na co więc naprawdę powinniśmy zwracać uwagę? U wielu osób, które cierpią na zaburzenia gospodarki lipidowej, pojawiają się skurcze. Także ból w nogach i klatce piersiowej są częstymi objawami. Równie uciążliwe potrafią być zmiany na stopach oraz guzki na ścięgnach Achillesa. Warto też zwracać uwagę na zaburzenia pamięci czy koncentracji. Na szlak wysokiego cholesterolu naprowadzić nas mogą jeszcze symptomy, które miała sama Mona Lisa. Będą to żółte zgrubienia na powiekach, zgięciach łokci oraz pod piersiami.

Wcześniej niż później

Wiele osób bagatelizuje złe samopoczucie jako stan przejściowy. Czasem jednak może być ono oznaką głębiej położonego problemu. W przypadku cholesterolu, chociaż ciało daje znaki, że coś jest nie tak, pacjenci najczęściej dowiadują się o jego podwyższonym poziomie dopiero po zrobieniu badań krwi na zlecenia lekarza. Warto jednak obserwować siebie i nie czekać, aż sytuacja dramatycznie się pogorszy.

– Dotkliwy ból w nogach i skurcze łydek, zwłaszcza w nocy, mogą być pierwszymi objawami zbyt wysokiego poziomu cholesterolu. Wszystko przez jego nadmierne gromadzenie się na ścianach tętnic. Cholesterol, przyczepiając się do naszych naczyń krwionośnych, blokuje przepływ krwi i uniemożliwia komfortowe wyprostowanie kończyn. Zmiany pojawiają się również w obrębie stóp, które stają się blade oraz chłodne. Warto obserwować, czy na naszym ciele, szczególnie w okolicach oczu i łokci, nie pojawiły się nienaturalne zgrubienia o żółtym zabarwieniu. W przypadku wystąpienia niepokojących zmian, powinniśmy skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu, który wskaże dalsze kroki postępowania – wyjaśnia Krzysztof Czerwiński, doradca medyczny marki Berimal, USP Zdrowie.

_{[1] Enigmatic smile of Leonardo da Vinci’s Mona Lisa a sign of ill health | Leonardo da Vinci | The Guardian}

_{[2] Raport: „Świadomość Polaków na temat cholesterolu i metabolizmu”, przygotowany na zlecenie marki Berimal, wrzesień 2021}