Co trzecia kobieta po 50. roku życia w Polsce może być narażona na ubytek wapnia z kości. Osteoporoza zwana jest cichym złodziejem kości, ponieważ „okrada” je z wapnia nie dając z reguły wyraźnych objawów. Problem w większości dotyczy kobiet w okresie menopauzy ale także, choć w mniejszym stopniu, mężczyzn [1]. Zdecydowana większość kobiet (85%) wie, że w trakcie przekwitania rośnie zapotrzebowanie na wapń. Jednocześnie, ponad 70% z nich twierdzi, że jego niedobory uzupełnia stosując odpowiednią dietę [2].
W kościach znajduje się aż 99% wapnia, dlatego jego odpowiednia podaż jest niezbędna dla zdrowia układu kostnego w każdym wieku. Zapotrzebowanie na ten składnik mineralny zmienia się jednak w zależności od wieku i zapotrzebowania fizjologicznego. U osoby dorosłej do ok. 50. roku życia wynosi ono ok. 1000 mg. a u osób po 50. roku życia i kobiet po menopauzie zwiększa się nawet do 1500 mg. Tak duże zapotrzebowanie na wapń mają także kobiety w okresie ciąży i laktacji, ilość tego składnika mineralnego musi zapewnić wtedy prawidłową masę kostną u przyszłej mamy i noworodka. Warto podkreślić, że trudno jest zdiagnozować wczesne niedobory wapnia [3], ponieważ nie towarzyszą im żadne objawy. Zauważalny spadek zawartości wapnia w kościach oznacza poważną demineralizację i może mieć wpływ na rozwój m.in. osteoporozy. Z tego powodu o jego właściwą podaż warto zadbać odpowiednio wcześnie.
Zdrowa dieta w walce z osteoporozą – fakt czy mit
74% kobiet, twierdzi, że uzupełnia niedobory wapnia spożywając dużo produktów mlecznych i jego przetworów. Z kolei blisko 70% uzupełnia je jedząc warzywa i rośliny bogate w ten składnik mineralny [2]. Zdrowa dieta, bogata w wapń pochodzący z produktów mlecznych i roślinnych jest ważnym elementem profilaktyki osteoporozy. Jednak mało kto wie, ile tych produktów należy spożyć aby dostarczyć do organizmu od 1200 – 1500 mg wapnia, czyli ilość rekomendowaną w profilaktyce i leczeniu osteoporozy. Na przykład 1500 mg wapnia to aż 6 szklanek tłustego mleka lub 12 opakowań serka twarogowego [4]. Uzupełnieniem diety mlecznej mogą stać się produkty roślinne takie jak brokuły czy migdały. Uznaje się jednak, że z pożywieniem dostarczamy tylko ok. 50-60% dziennego zapotrzebowania na wapń [3].
Jak dodatkowo zabezpieczyć swoje kości przed utratą wapnia?
Wraz z wiekiem przeszkodą we właściwej dbałości o kości może być nie tylko zbyt małe spożycie wapnia, ale także jego postępujące, utrudnione przyswajanie z diety i nadmierne wydalanie z organizmu. Dlatego u pacjentów, którzy nie przyjmują odpowiedniej ilości tego pierwiastka w codziennej diecie lub są w grupie ryzyka osteoporozy, zaleca się podaż wapnia i witaminy D w formie dodatkowych preparatów leczniczych. W profilaktyce i leczeniu osteoporozy rekomenduje się uzupełnianie niedoborów wapnia w ilości 1000 mg dziennie, przy jednoczesnej podaży witaminy D [6].
Osoby, które są narażone na niedobory wapnia, są w grupie ryzyka osteoporozy, w tym szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, powinny udać się na konsultację do lekarza reumatologa. Specjalista zleci badanie densytometryczne, czyli badanie gęstości mineralnej kości, a w przypadku zdiagnozowania osteoporozy, zaleci sprawdzone, skuteczne i bezpieczne leczenie.
Ekspert w profilaktyce i leczeniu niedoborów wapnia
Preparatem OTC, który zawiera wapń i może posłużyć w profilaktyce osteoporozy jest Calperos. Występuje w 2 dawkach i formatach: w postaci ekonomicznego opakowania 1000 mg węglanu wapnia x 100 kapsułek i 500 mg x 200 kapsułek, a także w mniejszych formatach (te same dawki po 30 kapsułek w opakowaniu). Średnia cena apteczna: Calperos 1000, 100 kapsułek – 36 PLN, 30 kapsułek – 18,50 PLN.
[1] Melton LJ, 3rd, Atkinson EJ, O’Connor MK, et al. (1998) Bone density and fracture risk in men. J Bone Miner Res 13:1915., Melton LJ, 3rd, Chrischilles EA, Cooper C, et al. (1992) Perspective. How many women have osteoporosis? J Bone Miner Res 7:1005., Kanis JA, Johnell O, Oden A, et al. (2000) Long-term risk of osteoporotic fracture in Malmo. Osteoporos Int 11:669.
[2] Ogólnopolskie badanie opinii zrealizowane w dniach 25.09-29.09.2017, na reprezentatywnej grupie 808 Polek w wieku powyżej 45 roku życia przez agencję badawczą SW RESEARCH metodą wywiadów on-line (CAWI). na zlecenie Teva Pharmaceuticals Polska Sp. z o.o. http://tevamed.pl/docs/SWResearch_OnBoard_Calperos_02102017.pdf; dostęp z dnia 16.10.2017r.
[3] J. Tkaczuk-Włach, M. Sobstyl, G. Jakiel, Osteoporoza – obraz kliniczny, czynniki ryzyka i diagnostyka, Przegląd Menopauzalny 2010; 2: 113–117.
[4] Obliczenia na podstawie danych zawartych w: Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
[5] Ł. Szeleszczuk, M. Kuras, Znaczenie wapnia w metabolizmie człowieka i czynniki wpływające na jego biodostępność w diecie, Biul. Wydz. Farm. WUM, 2014, 3, 16-22
[6] Diagnostyka i leczenie osteoporozy — zalecenia Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego 2015.