Bardzo istotne jest zwiększanie dostępności do szczepień, zwłaszcza w dobie COVID-19. W Irlandii realizowane jest to m.in. poprzez umożliwienie szczepień w aptekach – taki przykład przedstawił ekspert z Irlandii – Darragh O’Loughlin, Sekretarz Generalny Irlandzkiej Unii Aptek (IPU, Irish Pharmacy Union).
Istota szczepień ochronnych
Nadchodzący sezon grypowy jest wyjątkowy. Eksperci podczas Flu Forum apelowali o szczególną mobilizację do szczepień przeciw grypie, która zbiegnie się z czasem zachorowań na choroby grypopodobne oraz COVID-19. Tłumaczono, że dzięki szczepieniu różnicowanie tych infekcji będzie znacznie ułatwione, a przebieg innych zakażeń wirusowych będzie łagodniejszy. Poruszono także kwestię tego, iż globalna pandemia uświadomiła społeczeństwu istotę szczepień ochronnych, które zapobiegają rozprzestrzenianiu się wirusa. Jak powszechnie wiadomo szczepienia profilaktyczne są jedną z metod ochrony przed chorobami zakaźnymi, ale przede wszystkim powodują łagodniejszy przebieg choroby oraz niwelują groźne dla życia powikłania. Szczepienie ochronne ma na celu uczenie organizmu odporności na zakażenie poprzez wytworzenie odpowiednich przeciwciał na dany patogen. Przez wykonanie masowych immunizacji, oprócz nabycia indywidualnej odporności, zyskujemy także grupową odporność populacyjną.
Dane statystyczne
„Od początku września do Polski trafiło blisko 800 tys. szczepionek. Na początku października na rynek trafi ponad 500 tys. Kolejne partie będą sukcesywnie dostarczane. To normalna sytuacja, co roku szczepienia trafiają do Polski w kilku transzach. Łącznie na nasz rynek ma być dostarczone około 2 mln dawek. Dopiero globalna pandemia uświadomiła społeczeństwu istotną rolę jaką odgrywają szczepienia przeciw grypie. Mam nadzieję, że ten pozytywny trend utrzyma się na dłużej, bez względu na sytuację epidemiologiczną” – tłumaczy, prof. dr hab. med. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.
Strategiczna koncepcja rozwoju ochrony zdrowia
Pandemia COVID-19 ukazała jak nieobliczalne są choroby zakaźne. Szczególnie jest to istotne w dobie starzejącego się społeczeństwa, dla którego zapadalność na choroby wirusowe ma duży wpływ na zdrowie publiczne i koszty związane z zachorowaniem. Dlatego warto opracować strategiczną koncepcję rozwoju ochrony zdrowia, która wskaże na konieczność zwiększenia stopnia wyszczepialności przeciw grypie w społeczeństwie polskim. Jednym z rozwiązań, które udrożni polski system zdrowia i relatywnie wpłynie na promocję profilaktyki zdrowotnej jest umożliwienie wykonywania szczepień w aptekach.
O wpływie szczepień w aptekach, który znacznie podniósł poziom wyszczepialności, opowiedział zagraniczny ekspert z Irlandii, Darragh O’Loughlin’a, Sekretarz Generalny Irlandzkiej Unii Aptek. Irlandia to jeden z kilkunastu krajów europejskich, w którym farmaceuci od lat są uprawnieni do wykonywania szczepień w aptekach. Dzięki takiej zmianie systemowej, całkowita liczba osób zaszczepionych wzrosła. Takie rozwiązanie skróciło ścieżkę, którą musi odbyć pacjent, by uzyskać receptę, a następnie w przychodni wykonać immunizację. Pozytywnie wpłynęło to również na wzrost poziomu wyszczepialności w gabinetach lekarskich.
System opieki zdrowotnej
„System opieki zdrowotnej tej jesieni i zimy może być znacznie obciążony zarówno przez wzrost zakażeń wirusem SARS-CoV-2, sezon grypowy oraz czas zachorowań na infekcje grypopodobne. Zaszczepienie się przeciw grypie może ułatwić diagnostykę, a zaimplementowanie standardów europejskich np. szczepień w aptekach do Polski przyniosłoby wiele korzyści takich jak ułatwienie dostępu do szczepień i odciążenie służby zdrowia”– podkreślił, ekspert z Irlandii, Darragh O’Loughlin’a, Sekretarz Generalny Irlandzkiej Unii Aptek
Szczepienia ochronne w dobie pandemii
W zaistniałej sytuacji epidemiologicznej nasuwa się wiele pytań i niepewności związanych z profilaktyką zdrowotną. Eksperci zwrócili także uwagę na konieczność wypracowania i wdrożenia rekomendacji, które dotyczyć będą bezpośrednio immunizacji podczas pandemii. Podkreślano istotę umożliwienia wykonywania badań kwalifikacyjnych do szczepień przez pielęgniarki, wystawiania skierowania na szczepienia w ramach teleporady lekarskiej oraz rejestrację szczepień przeciw grypie, dzięki którym różnicowanie grypy i COVID-19 byłoby łatwiejsze.
Refundacja szczepienia przeciw grypie dla osób z grupy ryzyka
Poruszono także kwestię osób szczególnie narażonych na powikłania grypy. Przede wszystkim są to seniorzy, dzieci, osoby z przewlekłymi chorobami układu oddechowego i sercowo-naczyniowego, diabetycy i kobiety w ciąży. Na tegorocznej liście leków refundowanych, znalazły się objęte całkowitą refundacją szczepienia przeciw grypie dla seniorów powyżej 75 roku życia oraz odpłatne w 50% dla osób powyżej 65 roku życia, dla dorosłych do 64 lat z chorobami współistniejącymi oraz bezinwazyjne, donosowe szczepionki dla dzieci w wieku od ukończonych 2 lat do ukończonych 5 lat. To duży sukces i krok na przód w poszerzaniu dostępności do szczepień. Eksperci podczas debaty omówili temat bezpieczeństwa oraz korzyści wynikających ze szczepień dla osób z grup ryzyka. Nie pominięto także roli Ministerstwa Zdrowia w rozpowszechnianiu wiedzy na temat grypy i świadomości jej powikłań, a także środków zapobiegawczych.
„Wiek jest zaliczany do najważniejszych czynników ryzyka komplikacji pogrypowych i zgonów. Dodatkowo, choroby współistniejące znacznie zwiększają ryzyko śmierci z powodu grypy, a według danych, prawie 93% Polaków powyżej 70 roku życia cierpi na co najmniej jedną chorobę przewlekłą. Na wzmacnianie układu immunologicznego składa się wiele czynników, a jednym z nich są profilaktyczne szczepienia przeciw grypie. Najlepiej wykonać szczepienie w okresie od września do końca grudnia, aby zabezpieczyć się przed szczytem zachorowań, który w Polsce przypada na styczeń-marzec” – przypomina Jarosław Pinkas, Główny Inspektor Sanitarny.
Dostępność szczepień
Szczepionki przeciw grypie dostępne były w aptekach od początku września. W ZOZ-ach dostępne są od początku października. W Polsce zmagamy się z bardzo niskim poziomem wyszczepialności, który jest spowodowany m.in. ograniczoną wydolnością systemu realizacji szczepień. W celu wzmocnienia odporności zbiorowiskowej, istotnym jest, aby więcej osób szczepiło się przeciw grypie. Uczestnicy Debaty zgodzili się, że usprawnienia systemowe są niezbędne do zwiększenia poziomu wyszczepialności. Dzięki optymalizacji, długość ścieżki pacjenta zostanie skrócona, co ułatwi podjęcie decyzji o wykonaniu szczepienia. Kluczową kwestią pozostaje także fakt dostarczanych dawek do Polski. Powinniśmy się zmobilizować i podjąć działania, które zapewnią w przyszłym roku większa liczbę szczepionek i tym samym zmaksymalizują liczbę osób zaszczepionych.