Starszych osób w Polsce przybywa, dlatego tak ważne jest zrozumienie ich potrzeb i umiejętność odpowiadania na nie

W ramach projektu „ShapingOur Age” w Wielkiej Brytanii zapytano osoby powyżej 65 roku życia o to, jak myślą, że są postrzegane przez resztę społeczeństwa. Ponad 60% uważało, że jako ciężar, a ponad 50% – że starsi ludzie są całkowicie ignorowani. 

Z bagatelizowaniem lub pomijaniem potrzeb osób starszych mamy do czynienia cały czas. Problem dotyczy wielu sfer, między innymi kulturowej czy seksualnej. Jednocześnie polskie społeczeństwo się starzeje i osób, których potrzeby nie spotykają się ze zrozumieniem społecznym, jest coraz więcej.

Lekceważenie seksualności starszych

Lekceważenie potrzeb i problemów seksualnych osób starszych objawia się nie tylko w postaci kulturowego tabu lub zakłamanego obrazu na ten temat w świadomości społecznej. Badania przeprowadzone przez University of Manchester i Manchester Metropolitan University zwróciły uwagę na dyskryminowanie starszych w kwestiach seksualnych przez sam personel medyczny. Zgłaszane problemy ze spadkiem libido lub fizycznymi trudnościami nie są traktowane poważnie, choć aktywność seksualna po 60 roku życia nie powinna dziś już nikogo dziwić. Z raportu „Seksualność kobiet. Raport 2016” przeprowadzonego pod kierownictwem prof. Zbigniewa Lwa-Starowicza wynika, że dwie trzecie kobiet po sześćdziesiątym roku życia pozostaje aktywnych seksualnie. Mało? Taki sam wynik otrzymano w grupie trzydziestolatek. Dlaczego zatem nawet wśród specjalistów z zakresu zdrowia starsze osoby spotykają się z ignorancją i nie otrzymują należytego wsparcia? – Niemal całą uwagę w dbaniu o osoby starsze przywiązuje się do sprawności fizycznej, kondycji medycznej. To oczywiście podstawa, ale właśnie lekarz powinien wiedzieć najlepiej, jak ważne są inne czynniki: komfort psychiczny, odbieranie przez społeczeństwo, seksualność. Żaden z nich nie powinien być zaniedbywany czy ignorowany – przekonuje Agnieszka Sauer, Dyrektor Operacyjny w Natural Medical, klinice specjalizującej się w zabiegach dla osób starszych.

Narkotyki a starsze osoby

Świat dynamicznie się zmienia, a wraz z nim starsze osoby, które nie są już takie same, jak kilkadziesiąt lat temu. Wyniki NSDUH – corocznej ankiety badającej używanie narkotyków w Stanach Zjednoczonych – wykazały, że w ciągu ostatnich sześciu lat wzrosła liczba osób po 50 roku życia deklarujących spożycie marihuany z 2,8% do 4,8%. Mimo że nadal nie jest to wysoki wynik, badacze z New York University są zaniepokojeni brakiem wystarczających badań na temat wpływu substancji na zdrowie w tej grupie wiekowej. Wcześniej nie dostrzegano potrzeby ich przeprowadzenia, a dzisiaj jest to luka, czekająca na wypełnienie.

Ageizm

Współczesny kult młodości uczynił ze starości temat tabu lub negatywne odbicie młodości. Ageizm, czyli dyskryminacja ze względu na wiek, może się objawiać na różne sposoby – zarówno poprzez dyskryminujące komentarze, jak i pomijanie i lekceważący stosunek w różnych sferach społecznych. Obie formy ageizmu dobrze widać w popkulturze. Na University of Southern California przeanalizowano top 100 amerykańskich filmów z 2015 roku. Tylko 11% z 4066 bohaterów, którzy wypowiadali jakieś kwestie, stanowiły osoby powyżej 60 roku życia. Autorzy analizy skomentowali badanie tak, że seniorzy są ginącym gatunkiem w historii kinematografii. Co więcej, ponad połowa filmów, w których seniorzy grali jedną z głównych ról, zawierała dialogi dyskryminujące ze względu na wiek.

Polacy – naród starzejący się

Dane GUS są jednoznaczne – Polacy to społeczeństwo starzejące się. Od początku lat 90. każdy postarzał się średnio o 7 lat. Choć ludzi powyżej 80 roku życia w 2014 roku było jedynie 4%, to od 1989 roku wynik się podwoił. W tym okresie o 7,5 punktu procentowego powiększyła się grupa od 60 roku życia, za to dla porównania udział dzieci i młodzieży w populacji spadł o ponad 12 punktów. – Starszych osób w Polsce przybywa, dlatego tak ważne jest zrozumienie ich potrzeb i umiejętność odpowiadania na nie. Główny problem wydaje się tkwić wcale nie w braku odpowiednich środków czy wiedzy, ale panowaniu krzywdzących stereotypów, które pozwalają ignorować seksualność, otwartość na nowe doświadczenia czy indywidualność starszych ludzi. Świadomość i akceptacja zdają się być kluczem do sukcesu. Pokonują bowiem ignorancję. Wystarczy uświadomić sobie i zaakceptować fakty, aby podnieść jakość życia, a także pozytywnie wpłynąć na zdrowie osób starszych – podsumowuje Agnieszka Sauer.