Ból porodowy i metody jego łagodzenia

Ból odczuwany w czasie porodu nie oznacza niczego złego. Wręcz przeciwnie – jest on sygnałem, że skurcze macicy doprowadzą do szczęśliwego finału, czyli rozwiązania i spotkania z wyczekiwanym dzieckiem. Hormony, które są wydzielane podczas porodu sprawiają, że w dużym stopniu kobieta zapomina o tym, co działo się w jego trakcie. Istnieją jednak metody łagodzenia bólu, które poleca Joanna Kucharska, ambasadorka kampanii „Położna na Medal”. 

Skąd bierze się ból porodowy?

W pierwszym okresie porodu pojawia się ból związany z rozwieraniem się szyjki macicy i gruczołów. Gdy uzyskane zostaje pełne rozwarcie, a główka schodzi na dno miednicy, boleści są generowane przez rozciąganie się i uciskanie tkanek krocza. Cała macica i jej szyjka, unerwione są przez układ współczulny. Natężenie i rodzaj bólu na różnych etapach porodu informują rodzącą o tym co dzieje się w jej ciele i na jakim etapie trudnej drogi się znajduje. Dzięki temu można odpowiednio zareagować na dane bodźce i poszukać sposobów radzenia sobie z bólem, co gwarantuje sprawny i bezpieczny przebieg porodu.

Czynniki wpływające na odczuwanie bólu.

Dzielą się one na:
1. czynniki biologiczne, do których należą: wielkość dziecka, elastyczność tkanek miękkich i więzadeł, a także osobisty próg wrażliwości na ból,
2. czynniki psychofizyczne, ważne z punktu widzenia położnej, która ma na nie wpływ zarówno w przygotowaniu porodu jak i w jego trakcie.
Łagodzenie bólu jest ważne ze względu na komfort kobiety rodzącej, jednak ma to również wpływ na samopoczucie dziecka i ogólny przebieg porodu. Nadmierne odczuwanie boleści może prowadzić do wielu komplikacji. Żeby je złagodzić, stosowane są metody farmakologiczne i niefarmakologiczne.

Niefarmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego:

1. Techniki oddechowe – dzięki głębokim oddechom, które angażują przeponę, narządy są masowane, lepiej dotlenione i ukrwione. Sprawiają też, że ciało rozluźnia się. Ponadto skupienie na oddychaniu pomaga rodzącej skoncentrowanie się, osiągnięcie spokoju, a także pozwala na odpoczynek w przerwie między skurczami.
2. Masaż podczas porodu – umożliwia przezskórną stymulację nerwów, dodaje energii i również pomaga rozluźnić ciało. Jest on także formą komunikacji z rodzącą, ponieważ niektóre kobiety potrzebują dotyku w czasie porodu i chcą być masowane podczas skurczu, zwłaszcza w okolicach kręgosłupa krzyżowego.
3. Wydawanie dźwięków – jest to prawdopodobnie najprostszy sposób na łagodzenie bólu. Oprócz tego, że rozluźnia, uwalnia też napięcie i pobudza działanie endorfin.
4. Oddziaływanie zimnem i ciepłem – wiele kobiet korzysta z ciepłych i zimnych okładów naprzemiennie, ponieważ przynosi im to ulgę.
5. Ruch i pozycje wertykalne – przyszłe mamy, które mogą swobodnie poruszać się podczas porodu, spontanicznie siadają, stają, kucają, spacerują, wykonują koliste ruchy biodrami, kołyszą się i korzystają z piłki.
6. Aromaterapia – działanie zapachem olejków eterycznych łagodzi ból, uspokaja i łagodzi nudności.
7. Woda – można ją wykorzystać za pomocą prysznica lub wanny. W wodzie rodząca czuje się lżejsza, dlatego łatwiej jest jej zmieniać pozycje. Mięśnie szkieletowe rozluźniają się, a także niwelowane jest odczucie bólu np. w okolicy krzyżowej dołem brzucha. Oprócz tego woda uspokaja i pozwala skoncentrować uwagę na ciele, a także poprawia krążenie krwi i dotlenienie mięśni.

Pomijając powyższe czynniki, niezwykle ważne są przede wszystkim: obecność bliskiej osoby, zrozumienie, wsparcie emocjonalne, dodawanie otuchy i odpowiednie reagowanie na potrzeby kobiety rodzącej.

Farmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego:

1. Analgezja wziewna – gaz rozweselający
2. Dożylne lub domięśniowe stosowanie opioidów
3. Analgezja regionalna (zewnątrzoponowa, podpajęczynówkowa)

Żeby złagodzić ból farmakologicznie, potrzebna jest zgoda rodzącej. Bierze się również pod uwagę indywidualny schemat postępowania w każdym przypadku. Bezsprzecznie należy udzielić informacji rodzącej na temat wpływu danej metody na nią i dziecko, a także o możliwych działaniach ubocznych. Takie czynności są wykonywane pod nadzorem lekarza i położnej. W tym czasie kontroluje się również płód. Podczas porodu rodząca ma prawo do łagodzenia bólu i sama decyduje który z nich będzie dla niej najlepszy.